Tekinsizliğin Psikolojisi Üzerine-Tekinsizlik Üzerine

Hikâye anlatıcılığında kolay yoldan tekinsiz etki yaratmanın en güvenilir sanatsal araçlarından biri, okuru belirli bir karaktere bürünmeden önce kendisinin bir insan mı yoksa robot mu olduğu konusunda tereddüte düşürmektir. Burada belirsizlik, okurun dikkatini verdiği odak noktasında doğrudan kendini göstermeyerek yaratılır, böylece olayın hemen farkına varıp kafasındaki soru işaretini açıklığa kavuşturma fırsatı verilmemiş, söz konusu tekinsizin duygusal etkisi de böylece yaratılmış olur. E. T. A. Hoffmann fantastik eserlerinde bu psikolojik oyunu ustalıkla kullanmıştır. Belirsizliğin uyandırdığı karanlık hissi, söz konusu edebî karakterin psişik doğasıyla ilgili olarak tekinsiz bir durum tarafından yaratılan şüpheli gerilime bir bütün olarak eş değerdir fakat bu, sanatsal sorgulama kaygısıyla yazarın ustaca yarattığı manipülasyon sonucu ete kemiğe bürünen bir hâl almıştır.

- Tekinsizliğin Psikolojisi Üzerine -

Tekinsizlik, edebiyatta, öykülerde ve hayal ürünü eserlerde tasvir edildiği gibi, aslında ayrı bir tartışmayı da hak ediyor. En önemlisi, edebiyat gerçek hayattaki tekinsizlikten daha yaratıcı bir alana sahiptir çünkü tekinsizi tamamen içine alarak gerçek hayatta hiç rastlanmayan daha başka bir noktaya taşıyabilir. Bastırılmış olan ile üstesinden gelinen arasındaki karşıtlık, köklü bir değişiklik olmadan kurguda tekinsizliğe aktarılamaz çünkü kurgunun beslendiği fantastik dünya, gerçeklik testine tabi tutulamadığından, yarattığı etkiyi de buradan alır. Ortaya da şöyle bir paradoksal sonuç çıkar: birincisi, kurguda tekinsiz olarak gerçek hayatta karşılaşabileceğimiz 72 Sigmund Freud bir şey geçiyorsa bu tekinsizlik değildir; ikincisi, kurguda gerçek hayattakinden daha çok tekinsiz etki yaratacak araç vardır.

- Tekinsizlik Üzerine -

(Tanıtım Bülteninden)