Hukuk Belleği ve Hukuki İktidar

Resmî mezhep, mezhep aklı ve mezhep usulü, Osmanlı tecrübesinde sabit olduğu kadarıyla hukuk ve iktidar uzlaşısını biçimleyen görüngülerdir. Hukuki iktidar, hukukun üstünlüğü ya da hukuk devleti geleneği ile yüzde yüz örtüşmez. Çünkü her iki gelenekte de iktidar, varlığını hukuka borçlu değildir. Aksine hukuk, varlığını iktidara borçludur. Egemenin iradesi hukukun ana kaynağıdır. Diğer yandan hukuki iktidarın varlığı hukuk belleği ile kaimdir. Hukuk belleği diye adlandırılan şey, hukuk okuluna ait tarihsel, hukuksal, siyasal ve toplumsal tüm yaşanmışlıkların toplamıdır.