Teselli Üzerine

Her birinin arka plan hikâyesi ve kahramanları farklı olmakla birlikte, eserimizi oluşturan üç diyalogda da; doğaya uygun yaşama, akıl ve bilgiye tâbi olma, kanaatkârlık, erdem ideali, bir tabiat kanunu olarak ölümün kaçınılmazlığı ve intiharın gerekçelendirilmesi gibi geleneksel Stoa temaları vardır. Bu kitap üzüntüyle başa çıkmanın akılcı yolları üzerinde durması ve bu doğrultuda öneriler geliştirip sunmasıyla öne çıkar. Seneca'nın bu uğurda çırpınışını özellikle annesi Helvia'ya Korsika'dan seslendiği üçüncü diyalogda görürüz. Oğlunun sürgün cezasından ötürü hayata küsmüş bu kadına, sadece hitabet yeteneğine güvendiği için değil, aynı zamanda tesellinin ne kadar önemli olduğunu (bulunduğu mevcut koşullarda) bizzat iyi bilen biri olarak da, kendisine yardımcı olabileceğine inandığı için yazar.

Hayatının olgunluk yıllarını, birbiri peşi sıra iktidara gelen Caligula, Claudius ve Nero gibi zaaf dolu, tuhaf ve öngörülemez üç Roma imparatorunu idare edebilmenin büyük zorluğuyla geçirmiş olan Seneca, nitekim hocalığını da yapmış olduğu halde Nero'nun akıldışı kararlarına teslim olarak hayatına son verecektir. Talihin serseri doğasını çok iyi tahlil edip, hemen her eserinde kayıtlara da geçirmiş olduğu için, son sözü yine kaderin söyleyeceğinin bilincindedir:

"Oysa insana dair olan şeyler istikrarsız ve akışkan zeminde cereyan eder. Hayatın bizi en çok hoşnut ettiği zamanlarda, nefsimize en düşkün ve incinmeye en açık haldeyizdir. Bu suretle en mesut anlarımız, aynı zamanda ölüme en hazır olmamız gereken zamandır. Tutarsızlığın ve kargaşanın orta yerindeyken, mazimiz dışında hiçbir şeyden emin olamayız."

(Tanıtım Bülteninden)