Taşıyanın Sorumluluğu ve Akdedeceği Sorumsuzluk Anlaşmaları

Borç ilişkisinin doğurduğu en önemli sonuç sorumluluktur. Borç ilişkilerinin sorumluluk doğurduğuna ilişkin genel ilkeyle bağdaştırılamayan ve çalışmanın I. Bölümü kapsamında ilgili Borçlar Kanunu hükümleri uyarınca değerlendirilen "sorumsuzluk anlaşmaları" ise Türk deniz ticareti hukuku perspektifinde, çalışmanın II. Bölümü kapsamında gerçekleştirildiği gibi; önce taşıyana, fiili taşıyana ve bir taşımada asil sıfatıyla hareket etmek suretiyle taşıyanın tabi olduğu sorumluluk rejimine tabi olan taşıma işleri komisyoncusuna hasredilen sorumluluk rejiminin emredici hükümler çerçevesinde değerlendirilmesi ile açıklanmalıdır. Nitekim taşıyanın tabi olduğu emredici sorumluluk rejiminin aksine sorumsuzluk anlaşmaları akdedilmesi, Borçlar Kanunu m.27 genel hükmü uyarınca işbu anlaşmaların geçersizliğine yol açacaktır.

Deniz yolu ile hem eşya hem yolcu taşımaya dair emredici hükümlerin istisnaları dahilinde akdedilen sorumsuzluk anlaşmalarının ise Borçlar Kanunu hükümlerini saklı tutan Türk Ticaret Kanunu hükümleri uyarınca, yine Borçlar Kanunu'nun sorumsuzluk anlaşmalarına dair özel hükümleri açısından denetlenmesi gerekmektedir. Çalışmada bu denetimin Borçlar Kanunu m.115 ve m.116 ekseninde gerçekleştirileceği açıklanmış ve özellikle bir taşımada asil sıfatıyla hareket etmek suretiyle taşıyanın tabi olduğu sorumluluk rejimine tabi olan taşıma işleri komisyoncusunun; faaliyet esaslarına ilişkin olarak 01.07.2019 tarihinde yürürlüğe giren Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği'nin varlığı nedeniyle, işbu denetim neticesinde Türk Ticaret Kanunu anlamında herhangi bir sorumsuzluk anlaşması akdedemeyeceği değerlendirilmiştir.

Çalışmanın son bölümünde ise deniz yolu ile yolcu taşıyanın Türk Ticaret Kanunu uyarınca yararlanabileceği muafiyet hükmü, yine Borçlar Kanunu anlamında gerçekleştirilecek denetimler ve çalışmanın I. Bölümü kapsamında değerlendirilen genel işlem şartları denetimi dahilinde açıklanmıştır.

Konu Başlıkları
Borçlar Kanunu Uyarınca Düzenlenen Sorumsuzluk Anlaşmaları
Deniz Yolu ile Eşya Taşıma Sözleşmeleri
Deniz Yolu ile Yolcu Taşıma Sözleşmeleri
Taşıyan
Fiili Taşıyan
Taşıma İşleri Komisyoncusu Kavramları ve Tabi Oldukları Sorumluluk Rejimi
Türk Ticaret Kanunu 5. Kitap Hükümleri Uyarınca Emredici Hükümler ve İstisnaları
Türk Ticaret Kanunu 5. Kitap Hükümleri Uyarınca Düzenlenen Özel Sorumsuzluk Anlaşmaları