Selçuklu Dönemi Anadolu'da Bilimin Güneşi

Bu araştırmada Meraga Rasathanesi'nin kurucusu Nasirüddin Tüsi'nin öğrencisi, meşhur alim, matematikçi, astronom ve işrâki filozof Kutbüddin-i Şirâzrnin hayatı, eserleri, öğrencileri ile 13. Yüzyılın son çeyreğinde İlhanlı nüfuzu altında bulunan Selçuklu Türkiye'sindeki faaliyetleri incelenmiştir.

Şirazi, Sivas'ta kadılık ve Gök Medrese'de müderrislik yapmış, daha sonra İslami kabul eden ilk İlhanlı hükümdarı Ahmed Tekudar tarafından elçi olarak Memluk sultanı Kalavun'a gönderilmiştir. Siyasi görevleri bununla sınırlı olmayan Şirazi, Argun Han tarafından Yakın-Doğu haritasını çizmekle vazifelendirilmiş, o da bu görevi başarıyla ifa ederek İlhanlı Devletinde önemli bir konuma yükselmiştir. Ancak Şirazi bu siyasi görevleriyle pek anılmamaktadır. Nitekim onun ilim adamı sıfatı daha önde olmuş, siyaseti bazı nedenlerle tercih etmiştir. Şirazi Anadolu'da aldi ilimler sahasında dersler vererek Meraga matematik ve astronomi ekolunun buraya taşınmasını sağlamıştır. Daha sonra Tebriz'e giderek yetiştirmiş olduğu öğrenciler ve telif ettiği eserleriyle Anadolu, İran ve Türkistan coğrafyasında ilmi ve fikri bir birliktelik oluşturmuştur.

Daha sonra Semerkant matematik astronomi okulu mensuplarının Osmanlı ülkesine göçmeleriyle, Şirazrnin astronomi ve matematik sahasındaki eserleri Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuştur.