İslam ve Osmanlı Hukukunda Hidane

Geleceğin umudu olan çocukların bakım, terbiye, korunma gibi ihtiyaçları evlilik birliği içerisinde anne ve baba tarafından müşterek olarak yerine getirilir; ancak, -bir sebeple bu evlilik bağı sona erdiğinde bu küçük çocukların ve aciz kişilerin bakım, terbiye ve ihtiyaçları kim tarafından yerine getirilecektir?- Sorusu gündeme gelecektir. Çocuklara ve çocuk haklarına gereken önemi vermiş olan İslam hukuku bu noktada çocukların telef olmaması ve en az zararla, en güzel ortamda hayatına devam edebilmesini sağlamak için kendine has ve müstakil biçimde hidâne müessesesini oluşturmuştur.

Günümüzde sokakta bulunan, aile sevgisinden mahrum olan, kendi ihtiyaçlarını gideremeyecek derecede aciz olan çocukların ve bakıma muhtaç kişilerin bu ihtiyaçlarını en iyi biçimde sağlayacak olanlar çocuğun akrabalarıdır. Akrabalar içerisinde ise şefkat, ilgi, sabır ve zaman yönünden kadın akrabalar ve bunların içerisinde öncelikli olarak anne bu görevi en güzel biçimde yerine getirecek kişidir. Velayetin bir parçası olan hidâne hakkında öncelik kadınlarda olmasına rağmen çocuğun şahsi velayeti ve mal velayeti hususunda ise öncelik baba ve asabe olan erkeklerdedir.

Zamanımızda boşanmaların arttığı ve artan boşanmalar sonucu çocukların gerekli bakımı, ilgiyi ve özellikle de ahlak ve terbiyeyi gereği gibi alamadığı görülmektedir. Çocukların bu en önemli çağında karakter ve kişilik yapısının, gelişiminin en önemli bölümünü teşkil eden bu zamanlarda hidâne müessesesinin kim tarafından ne kadar süreyle hangi haklara sahip olacak şekilde yerine getirilmesi gerekir sorusu bizi hidâne konusunu araştırmaya teşvik etmiştir.