Eski Türkçedeki Geniz Seslerinin Tarihî ve Modern Türk Dillerindeki Gelişimi

Bir dilin yapısını anlamada şüphesiz ki ses değişimlerinin rolü büyüktür. Bu çalışmada Eski Türkçede bünyesinde geniz sesleri bulunduran kelimelerden hareketle, Eski Türkçedeki geniz seslerinin hem tarihî hem de modern Türk dillerindeki değişimi tespit edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmanın birinci bölümünde çalışmaya konu olan ses değişikleriyle alakalı araştırma tarihine yer verilmiştir. İkinci bölümde ŋ ~ g, üçüncü bölümde ŋ ~ n, dördüncü bölümde ise ŋ ~ m ve n ~ m değişimleri tarihî ve modern Türk dillerine göre ayrı başlıklara ayrılarak bu değişimler hem eklerde hem de kelime kök ve gövdelerinde olmak üzere incelenmiştir.

Bu inceleme kısmının hazırlanabilmesi amacıyla Sir Gerard Clauson’un An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish adlı etimolojik sözlüğü ile Philologiae Turcicae Fundamenta adlı eser taranmış, bu eserlerden elde edilen kelimelerin tarihî ve modern Türk dillerindeki şekilleri, orijinal kaynaklardan ve çağdaş Türk dilleri sözlüklerinden alınmıştır. İncelenen kaynak eserler ve etimolojik sözlükler “eser kısaltmaları” bölümünde verilmiştir. Rusça sözlüklerdeki verilerin Kiril alfabesinden Latin alfabesine aktarımında Talat Tekin ve Mehmet Ölmez’in Türk Dilleri - Giriş adlı eserlerindeki gösterimleri temel alınmıştır. Eski Türk Yazıtları ve Dîvânu Lugâti’t-Türk’teki almaşmalar (İng. alternation) tespit edilmiştir. Tespit edilen kelimelerin etimolojileri için etimolojik sözlüklerden yararlanılmıştır.