Celaleyn Tefsiri Arapça Yeni Dizgi - Tahkikli (Ciltli)

Tefsir lügat olarak; "açıklamak beyan etmek" anlamındaki (فَسْر) fesr kökünden türeyen bir kelime olup "açıklamak beyan etmek ortaya çıkarmak kelime veya sözdeki kapalılığı gidermek" demektir. Nitekim bir şeyin beyan ve izah edilmesini istemeye de (استفسار) "istifsâr" denilmiştir. Tefsir terim olarak (Istılahta) ise; "Kur'ân-ı Kerîm'deki kelimelerin manalarını âyetlerin içeriklerini hükümlerini kıssalarını muhkem ve müteşabih olanlarını nâsih ve mensûh olanlarını ve inişlerindeki sebepleri kendilerine açıkça delâlet eden lafız ve tabirlerle izah etmek açıklamaktır." Başka bir tarife göre de tefsir; "Kur'ân-ı Kerîm'in lafızlarının nasıl okunacaklarını bunların manalarını Arap lügati ve dil kurallarını kaidelerini uygulayarak beyan âyetlerin manalarını delâlet ettiği anlamlarını hükümlerini ve içerdiği kıssaları izah bu âyetlerin muhkem ve müteşabih olanlarıyla nâsih ve mensûh olanlarını açıklama aralarındaki irtibat ve uyumu gösterip izhar bunlardaki nükte ve incelikleri beşeriyetin gücü ölçüsünde beyan ve izah etmek"ten ibarettir.
Tefsirler başlıca iki kısma ayrılır
Birinci kısım seleften (Hazreti Peygamber sahâbe ve tâbiînden) nakledile gelen rivâyetlere dayalı olan "tefsîr-i naklî"dir ki buna "bi-tariki'r-rivâye (rivâyet yöntemiyle) tefsir" de denir. Bu kısım tefsirlerde âyetlerin manaları nüzûl sebepleri nâsih ve mensûh olanları gösterilir. Böyle rivâyet yöntemiyle yazılan tefsirlerin başlıca kaynakları hadîs-i şerif kitaplarıyla siyer ve tarih kitaplarıdır. Bunlara muhalif aklın hükmüne ters olan rivâyetlere itibar ve itimat olunamaz. İkinci kısım sonradan tedvin edilen lügat ilmi belâgat ilmi gibi dil ilimlerine dayanan tefsirlerdir. Bunlar bir dereceye kadar rivâyet de içerirler. Bunlardan her birine de "bi-tarîki'd-dirâye" (dirâyet yöntemiyle) tefsir" adı verilir. Tenbih: Kur'ân-ı Kerîm'in yorumu hakkında tefsir dışında "te'vil tebyin beyan tâlim tafsil tasrif i'rab şerh tavzih" gibi kelimeler de kullanılmaktadır. Te'vil lügat olarak; "bir şeyin dönüp dolaşıp vardığı son nokta sözün neticesi işin âkıbeti rüyanın yorumu" gibi anlamlara gelmektedir. "evl" kelimesinden türemiştir. Te'vil terim olarak (Istılahta) ise; "Allah'ın Kur'ân lafzında açık olmayan muradını kelâmın akışına Kitap ve Sünnet'e uygun düşecek tarzda ilgili lafzın muhtemel manalarından çıkararak açıklamak" demektir. Tenbih: Celâleddin es-Süyûtî Rahimehüllâh tefsir ilmini öğrenmenin farz-ı kifâye olduğu konusunda ulemânın icmâ ettiğini bildirmekte ve İslâm'daki üç temel ilimden birini tefsir diye göstermektedir. Tefsirin konusu Allah'ın insanlar için gönderdiği son ilâhî tebliği incelemek amacı ise bu tebliği her seviyeden insana anlatıp tanıtmak bununla insanların yolunu aydınlatmaktır. Râgıb el-İsfahânî'ye göre tefsir ilmi gerek konusu gerek maksadı gerekse insanların ona olan ihtiyacı sebebiyle ilimlerin en şereflisidir.
CELÂLEYN TEFSİRİ (TEFSİRÜ'L-CELÂLEYN)
Celâleyn Tefsiri Celâleddin el-Mahallî tarafından kaleme alınıp vefat etmesiyle yarım bırakılan ve meşhur talebesi Celâleddin es-Süyûtî tarafından tamamlamış olan Kur'ân-ı Kerîm tefsiridir. Muhtasar bir şekilde yazılmış olan bu eser tefsirlerin özü manasında "Lübbü't-Tefâsîr" diye anılmakta olup günümüze değin çok okunan tefsirlerden biri olarak özelliğini korumaktadır.
Lübbü't-Tefâsîr (Celâleyn Tefsiri)
Bu kıymetli esere "iki Celâl'in tefsiri" manasında Celâleyn Tefsiri denilmiştir. Zira Celâleddin el-Mahallî ömrünün sonlarına doğru Kur'ân-ı Kerîm'i tefsir etmek için başladığı Tefsîrü'l-Kur'ân çalışmasının yarısını yazdıktan sonra vefat etmiş ve talebesi Celâleddin es-Süyûtî ise 1 Ramazan 870 (17 Nisan 1466) tarihinde başladığı çalışmasını 40 günde tamamlamıştır. Bu tefsir üzere yapılan incemeler de Kur'ân-ı Kerîm âyetleriyle tefsirdeki harflerin sayısının birbirine eşit olduğu Müddessir sûresinden sonra ise tefsir kısmındaki harflerin daha fazla geldiği tespit edilmiştir. Bir dirayet tefsiri olan Celâleyn Tefsiri; dil üslûp ve ihtisar bakımından bir bütünlük arz etmektedir. Ancak bazı kelimelerin açıklamasında az sayıdaki değişiklikten başka temelde önemli bir fark yoktur. Misal olarak; Mahalli Rahimehüllâh "sırât-ı müstakîm" ibaresini "cennete götüren yol" "senden önceki peygamberlerin de yolu olan tevhid yolu" manasını verirken; Süyûtî Rahimehüllâh ise "İslâm dininin yolu" ve "hak yol" olarak beyan etmiştir. Ayrıca Mahalli Rahimehüllâh "ruh" kelimesini "insanın içine işlemesiyle onu hayat sahibi kılan latif bir cisim" olarak açıklarken; Süyûtî Rahimehüllâh ise "bedenin kendisiyle canlandığı şey" diye beyan etmiştir. Açık-sade bir dille kaleme alınan bu nadide eser (Celâleyn Tefsiri)&#x