Kars Zafernamesi / Şadi’nın Kars Zaferi Konulu Muzaffernamesi

Muzaffernâme, Karslı âlim ve şairlerden Şâdî mahlasıyla şiirler yazan Mahmut oğlu Süleyman’ın kaleme aldığı bir eserdir. Eser, 1855 yılı Kars savunmasını ve zaferini konu edinir. Eserde işgal günleri, kuşatma süreci, saldırılar, çarpışmalar ve savaş en ince ayrıntısına kadar anlatılmıştır. Açlık, kıtlık, yokluk, ölüm, acı, kan, gözyaşı, kapanan yollar, çaresizlik, kimsesizlik ve beklenti kavramları Şadî’nin dilinden esere yansımış duygu selinden birkaç damladır. Şâdî Muzaffernâme ile bir ressam edasıyla vatanı işgale uğramış bir halkın var olma mücadelesinin bir resmini çizer. Vatan savunmasına bizzat katılan Şâdî, “zafernâme” türündeki bu kahramanlık destanında, bir halkın varoluş mücadelesini gözler önüne serer. Muzaffernâme, dünyaya açılan tüm yolları kapatılmış, ulaşım ve iletişim imkânları elinden alınmış, gıdaya ulaşma imkânı kalmamış, sağlık sorunları ile boğuşan, evleri ve binaları talan edilen, yıkılıp yakılan, esir edilen bir halkın askeriyle birlikte gösterdiği direniş ve zaferin bir haykırışıdır. Şair, bir şehrin düşüşü ve ayağa kalkışını, direniş ve mücadeleci ruhunu realist bir bakış açısıyla sunar. Serhat şehir Kars’ın vatan savunması için önemini kilit/anahtar metaforuyla anlatan Şâdî, tarihsel ve realist bir olayı edebî imajlarla aktarmayı başarmıştır. Şâdî, çocuk, genç, yaşlı ve kadınıyla vatan savunmasında bulunan halkın ve askerin çaba ve gayretinin bütün dünyada duyulmaya, yayılmaya layık olduğunu “Ger asâkir ger ahalinin şu rütbe gayreti / Her düvelde tab olup neşr olsa lâyık her yana” dizeleriyle ifade etmiştir. Muzaffernâme’nin ve şairi Süleyman Şâdî’nin tanıtımı amacıyla atılan bu adımımızda, eserin tarihî yönden incelemesi ve edebî açıdan analizi yapılmıştır. Vatan savunmasına katılan halkın mücadelesi ve gayretinin görünürlüğünün sağlanması için eser, günümüz Türkçesine aktarımla okurun dikkatine sunulmuştur. Bu kitapla, Muzaffernâme’de vatan imgesini birçok açıdan ilmek ilmek işleyen Şâdî’nin “vatan şairi” ve “hürriyet şairi” olarak anılmasına bir katkı sunmak ve şairin vatan imgesiyle örülmüş imaj dünyasına dikkatleri çekmek hedeflenmiştir.